Σκωληκοειδίτιδα – Τι είναι;

H σκωληκοειδίτιδα είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, ενός μικρού τμήματος του παχέος εντέρου το οποίο ξεκινάει από το αρχικό του τμήμα (τυφλό), κοντά στο σημείο σύνδεσης του με το λεπτό έντερο. Η φλεγμονή αυτή προκαλείται συνήθως από απόφραξη του αυλού, για την οποία μπορεί να ευθύνονται διογκωμένοι λεμφαδένες γύρω από τη βάση της, κοπρόλιθοι, παράσιτα, καρκινοειδή ή πολύ σπανιότερα, ξένα σώματα. Η απόφραξη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα τη διάταση της σκωληκοειδούς απόφυσης, καθώς η έκκριση του βλεννογόνου στο εσωτερικό του τοιχώματος της δε σταματά, ενώ παράλληλα αρχίζει και ο πολλαπλασιασμός των μικροβίων. Πρόκειται για μια κατάσταση, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την έξοδο κοπρανώδους υλικού και μικροβίων στην περιτοναϊκή κοιλότητα και τελικά την πρόκληση περιτονίτιδας, κατάστασης απειλητικής για τη ζωή.

H σκωληκοειδίτιδα είναι συνήθως οξεία, με έντονη συμπτωματολογία. Αν δεν αντιμετωπιστεί με σωστό τρόπο τότε υπάρχει πιθανότητα να μεταπέσει σε χρόνια φλεγμονή με πιο ήπια συμπτωματολογία αλλά συχνές και περιοδικές οχλήσεις, που επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Τα συμπτώματα με τα οποία γίνεται αντιληπτή η φλεγμονή αυτή είναι:

• Κοιλιακό άλγος: Ο πόνος περιομφαλικά και στο κατώτερο υπογάστριο είναι ένα βασικό σύμπτωμα, ενώ μετά τις πρώτες 4-6 ώρες εντοπίζεται κυρίως στην κάτω δεξιά κοιλιακή χώρα (δεξιός λαγόνιος βόθρος). Ο ασθενής προτιμά να κάθεται (συνήθως διπλωμένος) ακίνητος, χωρίς να μετακινείται καθόλου, αφού κάθε κίνηση του επιδεινώνει τον πόνο.
• Ανορεξία: Είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα της σκωληκοειδίτιδας, σε βαθμό που αν δεν εμφανίζεται, είναι πιθανό να είναι λανθασμένη η διάγνωση. Ο ασθενής δεν έχει όρεξη να φάει το παραμικρό, ενώ ακόμη και η λέξη φαγητό του προκαλεί απέχθεια και ναυτία.
• Εμετός: Παρουσιάζεται περίπου σε ένα ποσοστό 75% των ασθενών, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από ναυτίες ή διάρροια.
• Πυρετός: Αν και είναι σύμπτωμα για πολλές και λιγότερο επίφοβες ασθένειες, στην περίπτωση της σκωληκοειδίτιδας, η θερμοκρασία του ασθενούς ανεβαίνει κατά 1 -2 °C συνήθως, ενώ σε βαριές ή/και παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και τους 40 βαθμούς, με ρίγος και εξάντληση.
  
  

Λόγω των γενικών συμπτωμάτων της, αλλά κυρίως λόγω της θέσης της σκωληκοειδούς απόφυσης, η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας δεν είναι πάντα εύκολη και μπορεί να συγχέεται με άλλες παθήσεις όπως γαστρεντερίτιδα, η ουρολοίμωξη ή γυναικολογικές παθήσεις. Ανάλογα με τη θέση που έχει πάρει η σκωληκοειδής απόφυση μέσα στη κοιλιά (οπισθοτυφλική, ενδοκοιλιακή, πυελική κλπ) τα συμπτώματα ποικίλουν, κάνοντας την ακριβή διάγνωση μόνο με κλινικά κριτήρια εξαιρετικά δύσκολη. Αν η διάγνωση δεν γίνει σωστά και άμεσα, η εξέλιξη της νόσου μπορεί να είναι ταχύτατη και ο ασθενής να καταλήξει. Γενικά ο χειρουργός θα χρειαστεί να κάνει μια λεπτομερή κλινική εξέταση με ιδιαίτερη έμφαση στην κοιλιακή χώρα. Όμως, σχεδόν πάντα είναι απαραίτητο η κλινική εξέταση να συνοδεύεται από κάποιες επιπλέον εργαστηριακές – απεικονιστικές εξετάσεις:

• Εξετάσεις αίματος (για να διαγνωσθεί τυχόν λευκοκυττάρωση ή αυξημένη CRP, που αποτελούν ενδείξεις σκωληκοειδίτιδας)
• Εξετάσεις ούρων (για τον εντοπισμό πυουρίας και μικροβιουρίας)
• Ακτινογραφία θώρακος (για να αποκλειστεί η περίπτωση της πνευμονίας)
• Ακτινογραφία κοιλίας (προκειμένου να εντοπιστεί ο κοπρόλιθος που ευθύνεται για τη φλεγμονή)
• Υπερηχογράφημα ή αξονική εάν υπάρχει υποψία αποστήματος
  
  

Καθώς δεν είναι δυνατόν να προκληθεί λύση της απόφραξης του αυλού μόνο με φαρμακευτική αγωγή, για την αντιμετώπιση της σκωληκοειδίτιδας είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση. Σπάνια, και σε ειδικές περιπτώσεις, και επί πολύ ήπιων συμπτωμάτων μπορεί να ακολουθηθεί αρχικά συντηρητική (φαρμακευτική) αγωγή αλλά πάντα αργότερα πρέπει να ακολουθήσει χειρουργική επέμβαση.

Σε περίπτωση απλής (μη επιπλεγμένης) σκωληκοειδίτιδας, που δεν έχει εξελιχθεί σε διάτρηση, και ρήξη, συνιστάται απλή σκωληκοειδεκτομή, δηλαδή χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.

Αν έχει γίνει διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης με εντοπισμένη περιτονίτιδα, τότε απαιτείται ρύθμιση των υγρών και των μεταβολικών διαταραχών του ασθενούς και άμεση χειρουργική επέμβαση (εντός 4 ωρών) με σκωληκοειδεκτομή, επιμελή πλύση και καθαρισμό της κοιλιακής κοιλότητας από το πύον και τα φλεγμονώδη εξιδρώματα.