Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στον λαιμό κάτω από τον λάρυγγα.Ο θυρεοειδής παράγει δύο κύριες ορμόνες, τη θυροξίνη (Τ4) και τη τρι-ιωδοθυρονίνη (Τ3). Αυτές οι ορμόνες κυκλοφορούν στο αίμα και βοηθούν στη ρύθμιση του μεταβολισμού, στον έλεγχο της θερμοκρασίας σώματος και επηρεάζουν τον ρυθμό της καρδιάς. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει επίσης μια άλλη ορμόνη, την καλσιτονίνη, που παίζει ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.

Η παραγωγή και απελευθέρωση των ορμονών T4 και T3 ρυθμίζεται από την υπόφυση και τον υποθάλαμο. Ο υποθάλαμος, που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, δίνει σήμα στην υπόφυση για να παράγει τη θυρεοτρόπο ορμόνη (TSH). Η υπόφυση, που βρίσκεται επίσης στη βάση του εγκεφάλου, απελευθερώνει μια ορισμένη ποσότητα TSH ανάλογα με τα επίπεδα θυροξίνης και T3 στον οργανισμό. Ο θυρεοειδής, με τη σειρά του, ρυθμίζει την παραγωγή ορμονών με βάση την ποσότητα TSH που λαμβάνει από την υπόφυση.

Οι παθήσεις θυρεοειδή είναι από τις πιο κοινές ενδοκρινολογικές παθήσεις που υπάρχουν. Εμφανίζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό στις γυναίκες από ότι σε άνδρες, ενώ εμφανίζονται και κατά την παιδική ηλικία. Τα πιο συχνά προβλήματα με τον θυρεοειδή είναι τα εξής:

• Διόγκωση του θυρεοειδή αδένα (βρογχοκήλη)
• Υπερθυρεοειδισμός (όταν ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί)
• Υποθυρεοειδισμός (όταν ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί)
• Όζοι
• Καρκίνος του θυρεοειδούς
  
  

Ποια είναι τα αίτια των διαταραχών του θυρεοειδή;

Τα αίτια των διαταραχών του θυρεοειδή ποικίλουν ανάλογα με το πρόβλημα.

Η διόγκωση του θυρεοειδή (βρογχοκήλη) μπορεί να προκληθεί από την ανεπάρκεια ιωδίου στη διατροφή, εάν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός (π.χ. νόσος Graves) ή υποθυρεοειδισμός (π.χ. νόσος Hashimoto), εάν υπάρχουν πολλά οζίδια ή μεμονωμένοι μεγάλοι όζοι, σε περίπτωση καρκίνου του θυρεοειδή, κατά την εγκυμοσύνη, ή εάν υπάρχει φλεγμονή του θυρεοειδή (θυρεοειδίτιδα).

Ο υπερθυρεοειδισμός, όπου ο θυρεοειδής παράγει μεγάλες ποσότητας ορμονών ανεξέλεγκτα, είναι συχνά αποτέλεσμα φλεγμονής (θυρεοειδίτιδας) ή της νόσου Graves. Η νόσος Graves είναι μια αυτοάνοση ασθένεια όπου αντισώματα κάνουν επίθεση στον θυρεοειδή οδηγώντας τον σε υπερδιέγερση.

Ο υποθυρεοειδισμός είναι συχνά αποτέλεσμα μιας άλλης αυτοάνοσης ασθένειας, της νόσου Hashimoto, όπου τα αντισώματα καταστρέφουν τον ιστό του θυρεοειδή με αποτέλεσμα η παραγωγή ορμονών να σταματάει.

Πολλές από τις παραπάνω αιτίες οδηγούν στην εμφάνιση όζων στο θυρεοειδή. Οι όζοι είναι διογκώσεις του ιστού του θυρεοειδή που μπορεί να περιέχουν υγρό ή να είναι συμπαγείς.

Ποια είναι τα συμπτώματα του θυρεοειδή;

Όπως και με τις αιτίες, τα συμπτώματα του θυρεοειδή διαφέρουν ανάλογα με τη πάθηση.

Η βρογχοκήλη όταν είναι μικρή σε μέγεθος μπορεί να μην δημιουργεί κάποιο σύμπτωμα. Όταν όμως η διόγκωση του θυρεοειδή είναι μεγάλη τότε τυπικά συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν την αίσθηση σφιξίματος στο λαιμό, βήχα, βράχνιασμα, και σε περιπτώσεις μεγάλης βρογχοκήλης δυσκολίες με την αναπνοή ή/και την κατάποση.

Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση. Άνδρες και άνθρωποι μεγάλοι σε ηλικία μπορεί να μην έχουν καθόλου ή πολύ ήπια συμπτώματα. Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού συμπεριλαμβάνουν:

• Απώλεια βάρους
• Ταχυκαρδία, «φτερουγίσματα», αρρυθμίες
• Αίσθηση άγχους, ανησυχίας ή πανικού, εκνευρισμός
• Τρόμος (τρεμούλιασμα) των χεριών και ειδικά των δακτύλων
• Εφίδρωση και ευαισθησία στη ζέστη
• Διαταραχές περιόδου στις γυναίκες
• Διόγκωση του θυρεοειδή
• Κούραση και αδυναμία
• Δυσκολίες στον ύπνο
• Διαταραχές στα μάτια, π.χ. κοκκίνισμα, αίσθηση ξηρότητας, εξόφθαλμος
• Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση και μπορεί να είναι τα εξής:
• Κούραση
• Βραδυκαρδία
• Ευαισθησία στο κρύο
• Αύξηση βάρους
• Δυσκοιλιότητα
• Ξηροδερμία και τριχόπτωση
• Βραχνάδα
• Υψηλή χοληστερόλη
• Κατάθλιψη
  
  

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;

Η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή για την μείωση της παραγωγής ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο ή εγχείρηση για την αφαίρεση του θυρεοειδή. Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνει την λήψη θυροξίνης ώστε τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών να επανέλθουν στο φυσιολογικό.

Ένας από τους βασικούς στόχου κατά την εκτίμηση των όζων θυρεοειδή είναι να αποκλειστεί η πιθανότητα καρκίνου του θυρεοειδή.Εάν ένας όζος δεν είναι καρκινικός οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν την παρακολούθηση με επαναληπτικές εξετάσεις υπέρηχου και λειτουργίας του θυρεοειδή ή χειρουργική επέμβαση εάν είναι τόσο μεγάλος που καθιστά δύσκολη την αναπνοή ή την κατάποση η εαν η φαρμακευτική αγωγή αποτύχει να ρυθμίσει τον ασθενή.

TI EINAI O ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ;

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς μπορεί να παρουσιαστεί με τη μορφή μικρών ογκιδίων ή όζων του θυρεοειδούς. Οι περισσότεροι όζοι, 90-95%,είναι καλοήθεις (όχι καρκίνος). Ένα μικρό ποσοστό όμως μπορεί να κρύβει καρκίνο.

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΝΑ ΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΚΑΡΚΙΝΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ;

Γνωστοί παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του θυρεοειδούς είναι:

• Θεραπευτική ακτινοβολία στο κεφάλι και τον λαιμό, ιδιαίτερα σε παιδική ηλικία
• Έκθεση σε ραδιενεργή ακτινοβολία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς
• Οζίδιο του θυρεοειδούς που αυξάνεται γρήγορα σε μέγεθος
• Ηλικία μετά τα σαράντα.
  
  

Τα άτομα που έχουν κάποιον γνωστό παράγοντα κινδύνου δεν παρουσιάζουν πάντα καρκίνο, ενώ, στις περισσότερες περιπτώσεις,δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος γνωστός παράγοντας κινδύνου. Για το λόγο αυτό, αν βρεθεί κάποιος όζος στον θυρεοειδή, χρειάζεται παρακολούθηση.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ;

Αν βρεθεί ένας ή περισσότεροι όζοι στην κλινική εξέταση ή σε υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς, τότε θα πρέπει να δείτε έναν ενδοκρινολόγο. Η εξέταση που μπορεί να μας δείξει με σχετικά μεγάλη ακρίβεια αν ένας όζος είναι κακοήθης ή ύποπτος είναι η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA). Με την μέθοδο αυτή και χρησιμοποιώντας σαν οδηγό το υπερηχογράφημα, τοποθετούμεμια πολύ λεπτή βελόνη μέσα στον όζο και παίρνουμε κύτταρα ή υγρό τα οποία στη συνέχεια εξετάζονται με μικροσκόπιο.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Ο πιο συχνός τύπος (80% περίπου των περιπτώσεων) είναι το Θηλώδες καρκίνωμα. Τυπικά αναπτύσσεται πάρα πολύ αργά και μπορεί να υπάρχει για πολλά χρόνια χωρίς κανένα σύμπτωμα. Είναιτο ίδιο συχνό σε άνδρες και γυναίκες και η πιο συχνή ηλικία διάγνωσης είναι τα 30-50 χρόνια. Κάποιες φορές μπορεί να επεκταθεί τοπικά στο λαιμό, κυρίως στους λεμφαδένες γύρω από τον θυρεοειδή.Σπάνια μπορεί να κάνει μεταστάσεις στους πνεύμονες και τα οστά. Αν η διάγνωση γίνει όταν ο καρκίνος είναι μικρός < 1 εκατοστού και περιορίζεται στον θυρεοειδή, η ίαση είναι σχεδόν 100%.

Ο δεύτερος πιο συχνός τύπος καρκίνου είναι το Θυλακιώδες καρκίνωμα (10-15% των περιπτώσεων). Σπάνια κάνει μεταστάσεις στους λεμφαδένες αλλά μπορεί να κάνει μετάσταση στους πνεύμονες η τα κόκκαλα. Είναι πιο συχνό στις γυναίκες και η τυπική ηλικία εμφάνισης είναι τα 40-60 χρόνια. Αν η διάγνωση γίνει νωρίς και ο καρκίνος είναι περιορισμένος στον θυρεοειδή τότε η πιθανότητα ίασης είναι σχεδόν 95%. Στις μεγαλύτερες ηλικίες η πιθανότητα ίασης ελαττώνεται.

Το μυελώδες καρκίνωμα είναι ένας σχετικά σπάνιος τύπος καρκίνου του θυρεοειδούς (περίπου 5 % των περιπτώσεων). Αυτός ο τύπος καρκίνου μπορεί συχνά να είναι κληρονομικός και όταν ανακαλυφθεί χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και παρακολούθηση καθώς μπορεί να αναπτυχθεί και σε άλλους συγγενείς πρώτου βαθμού. Και αυτός έχει πολύ καλή πρόγνωση αν ανακαλυφθεί νωρίς και δεν έχει επεκταθεί εκτός του θυρεοειδούς (90% δεκαετής επιβίωση), η οποία όμως μειώνεται αν έχουμε επέκταση στους λεμφαδένες (70% δεκαετής επιβίωση) και ακόμα περισσότερο αν επεκταθεί στο ήπαρ, τον εγκέφαλο ή τα οστά (20% επιβίωση).

Τέλος, υπάρχει και το αναπλαστικό καρκίνωμα του θυρεοειδούς το οποίο είναι σπάνιο (1-2& των περιπτώσεων) αλλά και ιδιαίτερα επιθετικό. Συχνά υποτροπιάζει και η επιβίωση δεν είναι μεγαλύτερη του ενός έτους. Είναι πιο συχνό σε μεγάλες ηλικίες, άνω των 65 ετών, και εμφανίζεται πιο συχνά σε άνδρες.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ;

Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και το αν έχει επεκταθεί εκτός του θυρεοειδούς. Οι βασικές αρχές της θεραπείας είναι: Νο 1 και πολύ βασικό η σωστή χειρουργική αντιμετώπιση. Αν η διαγνωστική παρακέντηση είναι ύποπτη για καρκίνο θυρεοειδούς, τότε θα πρέπει να αφαιρεθεί όλος ο θυρεοειδής αδένας. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορεί να αφαιρεθούν και οι γειτονικοί στον θυρεοειδή λεμφαδένες. Οι επεμβάσεις αυτές πρέπει να γίνονται από εξειδικευμένους χειρουργούς καθώς στην περιοχή του θυρεοειδούς βρίσκονται ευαίσθητα νεύρα, αγγεία και οι παραθυρεοειδείς αδένες που ελέγχουν το ασβέστιο στο αίμα.

Μετά την αφαίρεση του θυρεοειδούς χρειάζεται να παίρνει κανείς υποκατάστατα των ορμονών του θυρεοειδούς δια βίου. Θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο: Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί ιώδιο για την λειτουργία του. Η θεραπεία αυτή βασίζεται στην λήψη μιας ποσότητας ραδιενεργού ιωδίου έτσι ώστε να καταστραφεί οποιοδήποτε υπόλειμμα του θυρεοειδούς που έχει παραμείνει από το χειρουργείο. Το ραδιενεργό ιώδιο μπορεί ακόμα να «σκοτώσει» κύτταρα καρκινικά που έχουν ξεφύγει σε άλλα σημεία του σώματος. Η θεραπεία αυτή μπορεί κάποιες φορές να χρειαστεί επανάληψη αν υπάρχουν σημάδια υποτροπής του καρκίνου.

Εξωτερική ακτινοβολία σπάνια μπορεί να χρειαστεί αν έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν πολύ μεγάλο καρκίνο που δεν μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Επίσης, η χημειοθεραπεία δεν χρειάζεται συνήθως στον καρκίνο του θυρεοειδούς εκτός από τις περιπτώσεις αναπλαστικού καρκίνου ή σε περιπτώσεις με μεγάλη επέκταση.